Sherry, wino wzmacniane z prowincji Kadyks w Andaluzji, to obok Porto jedno z najbardziej popularnych win tego typu. Jego głęboki smak i aromat potrafią zachwycić nie tylko koneserów win. W Polsce jest mało znane i często mylone z nalewką wiśniową. Wielka szkoda.

Na wstępie zacznę, że większość polskich artykułów nie traktuje sherry z należytym szacunkiem. Jest opisane po łebkach, albo po krótkim wstępie na temat sherry zaczyna się tyrada o whisky z beczek po sherry. Tutaj tego nie będzie.

Sherry-Jerez-Xérès

Tak w skrócie Sherry to hiszpańskie białe wino wzmacniane o mocy 15-22% wyrabiane z białych winogron szczepów Palomino, Moscatel i Pedro Ximenez w prowincji Kadyks w Andaluzji, a konkretnie w trójkącie miast Jerez de la Frontera, El Puerto de Santa Maria i Sanlucar de Barrameda. Bazowe wino wzmacniane jest destylatem winnym, wyrabianym w La Manchy. Sherry starzy się w systemie systemie criaderas y solera, polegającym na ustawianiu beczek w pionie i przelewaniu każdego roku części wina (maksymalnie 1/3) z górnego rzędu na niższy i tak aż do rzędu beczek przy samej ziemi, z którego sherry jest butelkowane. W ten sposób różne roczniki mieszają się ze sobą. Wino w beczkach może dojrzewać biologicznie (pod warstwą drożdży) lub oksydacyjnie (reagując z powietrzem w beczce). Występuje w smakach od bardzo wytrawnego do syropowo-słodkiego i w kolorach od słomkowego do nieprzejrzyście brunatnego.

 

To tak w skrócie. A teraz w szczegółach…

 

Od Xera przez Ceret, Sherish do Xérès i Jerez (w pigułce)

Na historię wina sherry składa się ponad 3000 lat historii Andaluzji i prowincji Kadyks. Przez wieki różne cywilizacje odcisnęły na regionie swoje piętno i dołożyły swoje dziedzictwo do powstania sherry, jakie znamy dziś.

Greccy geografowie i historycy już w I wieku p.n.e. podawali, że winorośl około 1100 r. p.n.e w rejon Jerez sprowadzili Fenicjanie. Oni także założyli starożytne miasto Gades (dzisiejszy Kadyks). Fenicjanie nadali regionowi nazwę Xera ( nazwa jakże podobna do alternatywnego transkryptu dzisiejszej nazwy miasta – Xérès), a, jako że byli narodem handlowców i żeglarzy, to błyskawiczne zaczęli zaopatrywać w tutejsze wina cały basen Morza Śródziemnego. Po podbiciu prowincji przez rzymian wina z Ceret zaczęły podbijać całe imperium.

Rzymskie status quo trwało bardzo długo i zmieniło się dopiero z upadkiem cesarstwa. Najpierw Xera na krótko stało się ośrodkiem Wizygotów, by później wraz z podbojem Andaluzji przez arabów w 711 r. n.e. przekształcić się w Sherish. Mimo surowych zakazów Koranu w Sherish nie zaprzestano uprawy winorośli. Rodzynki były dla wojujących Maurów bardzo ważnym, wysokoenergetycznym, elementem diety. Nie zaprzestano także produkcji wina, mimo ograniczenia upraw o jedną trzecią. Ten, z pozoru suchy okres w historii Jerez miał także bardzo istotny wpływ na dzisiejsze Sherry. Arabowie ze sobą przywieźli sztukę destylacji na bardzo długo, nim upowszechniła się ona w Europie.

Źródło: Consejo Regulador

W 1264 król Alfons X odbił Jerez z rąk Arabów. Jednak rekonkwista wcale się nie zakończyła, bo Jerez znalazło się przy granicy emiratu Granady. Ostateczny podbój Granady w 1492 zgasił ostatnie zarzewie muzułmańskiego najazdu na Europę zachodnią i zjednoczył region pod panowaniem Kastylii. Wiele Andaluzyjskich miejscowości leżących na skraju dawnego królestwa Granady do dziś ma w nazwie człon „de la Frontera”(nad granicą).

Źródło: 1000granada.blogspot.com

Pierwsze wzmianki o wysyłaniu wina z Jerez do Anglii pojawiają się już za króla Henryka I, jednak to czasy po rekonkwiście były prawdziwym rozkwitem eksportu sherry na wyspy. W 1483 roku powstało pierwsze uregulowanie zasad produkcji sherry, będące podstawą dzisiejszego Denomination de Origen. To, zdobycie Granady i epoka wielkich odkryć przyczyniła się do wielkiego boomu na sherry. „Jerezy” płynęły na Karakach i Karawelach z Kadyksu i Sewilli we wszystkie możliwe zakątki nowego świata. Na pewno do popularności sherry na Wyspach swoje trzy grosze dołożył także Francis Drake, który w 1587 złupił Kadyks. Wtedy sherry stało się już modne, poważane i uznawane przez wielu za najlepsze (w tym także przez królewski dwór). Sam Shakespeare zawzięcie raczył się sherry i wychwalał jego przymioty.

Romantyczna era korsarzy nie mogła jednak trwać wiecznie. W 1625 Lord Wimbledon poniósł sromotną klęskę próbując śladem Drake’a zaatakować Kadyks. Ta porażka dała Anglikom do myślenia. Skoro nie mogli zdobyć, to mogli kupić. Wielu Anglików, Szkotów i Irlandczyków postanowiło robić interesy w regionie, odkupując i zakładając swoje winnice. Stąd dzisiejsze bodegi sherry mają kompletnie niehiszpańsko brzmiące nazwy takie jak Garvey, Sandeman, Williams&Humbert. Wraz z Wyspiarzami do Jerez zawitała sztuka kupażu i to właśnie oni stworzyli blendowane odmian sherry takie jak Cream czy Medium. Dodatkowo, mogli skutecznie lobbować w swoim kraju za obniżeniem ceł i jeszcze bardziej popularyzować sherry na Wyspach.

źródło: Consejo Regulador

Sherry w swojej obecnej formie ukształtowało się pod koniec XVII w. Olbrzymi eksport na coraz większe dystanse wymuszał jego konserwację, a rosnąca produkcja wymuszała większe magazyny i standaryzację jakości.  Powstawały wielkie jak katedry magazyny, powstał system criaderas y solera, wino wzmacniano. Z tylu różnych zmiennych wyłoniły się dzisiejsze rodzaje sherry.

W 1894 Jerez nawiedziła plaga filoksery, która zdziesiątkowała uprawy winorośli. Udało się je jednak odtworzyć, a przy okazji także wystandaryzować, bo od tego momentu sherry robi się tylko ze szczepów Palomino, Moscatel i Pedro Ximenez.

Na początku XX wieku sherry dalej jest chętnie zasysane przez Wielką Brytanię i wszystkie jej terytoria zamorskie. W 1933 zostaje uchwalone prawo Denominacion de Origen i powołane Consejo Regulador (Rada Regulująca) do czuwania nad D.O.

Po wojnie Wielka Brytania utraciła kolonie i stała się trochę mniej imperialna, sherry stopniowo zaczęło tracić na popularności, aż w końcu dochrapało się statusu napitku dla babć i ciotek (na szczęście tylko w UK). Obecnie wraca do łask na plecach whisky, dla której przez lata było dostarczycielem najlepszych beczek do leżakowania. I to właśnie dzięki boomowi na whisky, sherry dzięki eksportowi beczek łapie drugi oddech, a fani whisky chcą bliżej poznać trunek, który nadaje whisky tak niesamowity smak i kolor, ale to już inna historia.

 

Origen, czyli pochodzenie

źródło: Consejo Regulador

Formalnie Denominacion de Origen „Jerez-Xérès-Sherry” mogą używać wina wyprodukowane w winnicach znajdujących się w trójkącie pomiędzy miejscowościami Jerez de la Frontera, El Puetro de Santa Maria, Sanlucar de Barrameda, oraz kilku miasteczkach przyległych (Trebujena, Chiclana, Lebrija, Puetro Real, Chipiona i Rota). Jest to blisko 7000 hektarów winnic, z których większość znajduje się na terenie gminy Jerez de la Frontera. Ogółem na terenie podlegającym D.O. znajdują się 77 zarejestrowanych bodeg.

Region Jerez to idealne miejsce do uprawy winorośli.  Charakteryzuje się 300 dniami słonecznymi w roku, łagodną zimą (4º C) i gorącym latem (40º C). Na wybrzeżu mieszają się wpływy wiatrów: wilgotnego oceanicznego poniente i kontynentalnego ciepłego i suchego levante. Istotnym elementem uprawy winogron jest gleba. Najczęściej występującym rodzajem jest biała, gliniasta, wapienna, zasadowa albariza, która jest w stanie zatrzymać duże ilości wody z nieregularnych opadów.

Uva, czyli winogrono

Od czasu plagi filoksery sherry w regionie produkuje się tylko z trzech odmian winogrom: Palomino, Pedro Ximenez i Moscatel.

  • Palomino to najbardziej tradycyjna i powszechna odmiana winogrom w Jerez. Robi się z niej większość tutejszych win (fino, manzanilla, amontillado, palo cortado, oloroso). Winogrona charakteryzują się bladozielonym kolorem przechodzącym w złoty kiedy dojrzeją, średnim poziomem cukru i niską kwasowością.
  • Pedro Ximenez również bardzo tradycyjna odmiana w Jerez, ale uprawia się ją także w innych częściach Andaluzji (np. Malaga PX). Charakteryzuje się wyższym poziomem cukru i wyższą kwasowością. Winogrona PX poddaje się suszeniu po zbiorze aby jeszcze bardziej skoncentrować cukry.
  • Moscatel uprawia się głównie na wybrzeżu, zwłaszcza w rejonie miasta Chipiona. Winogrona tego szczepu i wina tego typu uprawia się i produkuje się niemal wszędzie (Hiszpania, Francja, Włochy, Portugalia, Grecja, a nawet Australia i Afryka). Szczep pochodzi z Afryki, używany do produkcji słodkiego wina. Charakteryzuje się średnim poziomem cukru i trochę wyższą kwasowością.

Criaderas y Solera

Tradycyjny system Criaderas y Solera to chyba najbardziej znany wyróżnik procesu produkcji sherry, który z czasem pod skróconą nazwą Solera przyjął się także w świecie rumu i odrobinę whisky.

CyS to system dynamiczny, w którym różne roczniki wina mieszane są razem w celu osiągnięcia pożądanej charakterystyki wina i wyrównania wahań jakości spowodowanych różnymi zbiorami w różnych latach.

Beczki w systemie układane są rzędami w górę. Najstarsze wino znajduje się w rzędzie przy podłodze – Solera (od suelo – podłoga). Kolejne rzędy – Criaderas (criadera – kołyska, żłóbek) nakładane na rząd Solera zawierają coraz młodsze wino, numeruje się je w kolejności od Solery. Liczba rzędów Criaderas to najczęściej się od 2-7, ale może ich być nawet 20.

Każdego roku z Solery ściąga się (saca) pewną ilość sherry do butelkowania i uzupełnia się (rocio) taką samą porcją z beczki wyżej. I tak aż do ostatniej Criadery na szczycie.

Ilość wina transferowanego z beczek za każdym razem ma wpływ na finalny średni wiek wina butelkowanego z Solery. Minimalny wiek sherry to średnio 2 lata, do ponad 30 lat dla sherry VORS ( patrz niżej).

 

Rodzaje Sherry

Fino, Oloroso, Palo Cortado, Amontillado, Cream, Pedro Ximenez

Sherry według sposobu dojrzewania możemy podzielić na:

dojrzewające biologicznie

Po zalaniu wina do beczek na powierzchni formuje się kwiat winny (flor), czyli kożuch będący mieszanką kilku szczepów drożdży nie biorących czynnego udziału w fermentacji alkoholowej, który broni dostępu powietrza do wina.  Wino jest wzmacniane do 15% alkoholu, tak by nie zabić delikatnego kwiatu. To właśnie warstwa drożdży odpowiada za zmiany zachodzące w winie w czasie dojrzewania. Kwiat żywi się cukrami resztkowymi, złożonymi, alkoholem i gliceryną, produkując w zamian szereg substancji zmieniających wino. To właśnie jest dojrzewanie biologiczne. Wino zachowuje swój początkowy jasny kolor.

 

dojrzewające oksydacyjnie

Do dojrzewania oksydacyjnego kwalifikuje się wina trochę gorszej jakości, które wytworzyły zbyt mały kwiat lub nie wytworzyły go w ogóle. Wino jest wzmacniane do ok 15% alkoholu dla PX i Moscatel i 17% alkoholu dla Oloroso, Amontillado i Palo Cortado tak, aby zabić resztki kwiatu winnego. Beczki napełnia się do ok. 5/6 objętości, resztę zostawiając wolną, aby wino mogło się utleniać. Ponadto, przy transferze do niższych rzędów beczek w systemie, wino jest jeszcze dodatkowo napowietrzane. Z czasem ciemnieje, przyjmując barwę aż to ciemnobrunatnej.

Dojrzewanie biologiczne:

Fino/Manzanilla

Fino znaczy to samo co ang. „fine”, czyli „znakomity/świetny”. Jest to najpopularniejszy i produkowany w największej ilości rodzaj sherry. Jest to lekkie, wytrawne wino o słomkowej barwie, zawartości alk. 15-17% i cukrów <1 g/l. W smaku lekkie i świeże, charakteryzujące się nutami drożdży, delikatnych orzechów, serów i jasnych owoców.

Manzanilla to dosł. „Rumianek”. Odmiana Fino wytwarzana tylko w Sanlucar de Barrameda. Specjalny klimat nadmorskiego Sanlucar i trochę inny skład kwiatu winnego nadają jej nieco odmienny smak od Fino. W kolorze trochę ciemniejsze, lekko żółte, zbliżone do naparu z rumianku. W smaku trochę bardziej zdecydowane, mniej smukłe niż Fino, ale dalej świeże, z nutami migdałów, delikatnej goryczy, rumianku i słonym akcentem. Wśród win z Sanlucar możemy wyróżnić jeszcze Manzanilla Pasada (czyli Manzanilla trochę przetrzymana, w której kwiat zaczął zanikać i przez dziurki w kożuchu lekko się utleniło), Manzanilla Amontillada (czyli manzanilla jeszcze bardziej utleniona, z której zrobiło się już prawie Amontillado), Manzanilla Olorosa (czyli w zasadzie wino zupełnie utlenione, Oloroso z Manzanilli).

Dojrzewanie mieszane, czyli wina, które najpierw dojrzewały jako fino, a potem oksydacyjnie:

Amontillado

A Montilla, czyli w stylu wina z miejscowości Montilla. Wino, które w czasie dojrzewania jest ocenione poniżej standardu Fino, więc dojrzewanie biologiczne zostaje zatrzymane przez dodatkowe wzmocnienie i zabicie kwiatu winnego. Kolor od bursztynu do  jasnego mahoniu, zawartość alkoholu 16%-22%, cukru <5 g/l, wytrawne lub półwytrawne.  Posiada już więcej ciała, jest pełniejsze niż Fino. W smaku gładkie, orzechowe, z lekkimi nutami suszonych owoców i wytrawnym finiszem.

Palo Cortado

Dosł. „ucięty kij”. Wina biologiczne oznacza się ukośną kreską na beczce „/”, tutaj dojrzewanie biologiczne się zatrzymało, stąd ucięty patyk. Palo Cortado to rzadkie i wyjątkowe wino. Jest nazywane zbuntowanym sherry, bo z różnych przyczyn kwiat winny umiera w nim samoistnie. Posiada zawartość alkoholu 17-22%, cukru <5 g/l i wysoką zawartość gliceryny >6 g/l. Od Amontillado odróżnia je ciemniejsza barwa jasnego mahoniu i bardziej zdecydowany, ostrzejszy, głębszy smak, skręcający w stronę Oloroso.

Dojrzewanie oksydacyjne:

Oloroso

dosł. „pachnące/aromatyczne”. Wytrawne wino dojrzewające tylko oksydacyjnie o barwie ciemnego mahoniu. Zaw. alkoholu 17-22%, cukru <5 g/l i o wysokiej zawartości gliceryny >6 g/l. Bardzo aromatyczne, głębokie, okrągłe, z nutami suszonych owoców, bakalii.

Pedro Ximenez

Nazwa pochodzi od szczepu winogron i jest to jedyne wino z Jerez produkowane w 100% z PX. Wytwarzane jest z podsuszonych winogron tak, aby skondensować zawartość cukru. Dodatkowo fermentacja jest przerywana, więc zazwyczaj ma mniej mocy niż Oloroso. Zawartość alkoholu 15-22%, cukru 400-500 g/l!!! Kolor i konsystencja zużytego oleju silnikowego. Jest gęste i grubo barwiące szkło. W smaku grube, syropowe, skomplikowane, z nutami rodzynek, suszonych owoców, toffi, lukrecji, z bardzo długim finiszem. Pamiętam, że kiedy pierwszy raz spróbowałem prawdziwego dobrego PX, to aż się zakrztusiłem, takie było słodkie i gęste.

Moscatel

Nazwa pochodzi od szczepu winogron Moscatel. Taki trochę przyszywany wujek w rodzinie, bo wina w typie moscatel/muscat/muszkat robi się w zasadzie w całej europie, ale skoro jest robione w Jerez, to ma D.O. Sherry. Zawartość alkoholu 15-22%, cukru 200-300 g/l. Kolor mahoniowy, zbliżony do Oloroso. W smaku słodkie, gładkie, dość głębokie i ale smukłe, z nutami kwiatowymi i cytrusowymi.

Blendy:

Vinos Dulces; mieszanki powyższych rodzajów sherry w różnych proporcjach, głównie tych dojrzewanych oksydacyjnie, ale nie tylko.
Pale Cream – Jasne słodkie sherry powstające przez osłodzenie Fino lub Manzanilli skoncentrowanym moszczem. Koloru Fino, zaw. alk. do 15,5%, cukru 45-115 g/l, o smaku słodszego, cięższego fino.
Medium – Mieszanka Amontillado z winami słodkimi (PX, Moscatel) i/lub skoncentrowanym moszczem. Zaw. alk. 15-22%, cukru do 115 g/l, o smaku słodszego i cięższego Amontillado z większym skoncentrowaniem nut utlenionych.
Cream – niekiedy nazywane Amoroso. Mieszanka Oloroso z PX w różnych proporcjach (w zależności od bodegi). Zaw alk. 15-22%, cukru >115 g/l, koloru Oloroso. W smaku intensywne jak Oloroso i nie tak słodkie jak PX, z nutami rodzynek, likieru, syropów, suszonych owoców, bakalii.

Ze względu na smak wina możemy podzielić jeszcze na:

  • wytrawne vinos generosos
  • słodkie vinos dulces naturales
  • blendy vinos generosos de licor

Podsumowując

Dodatkowo możemy wyróżnić sherry z następującymi oznaczeniami wieku:

  • 12yo, 15yo – wino sherry z konkretnym oznaczeniem wieku, 12yo, 15yo. Z racji, że sherry powstaje w systemie Criaderas y Solera podaje się specjalnie uśredniony czas leżakowania. W celu uzyskania certyfikatu należy udowodnić Consejo Regulador, że rocznie z danego systemu Criaderas y Colera jest butelkowane 1/12 lub 1/15 całej zawartości.
  • V.O.S. – Vinum Optimum Signatum, lub bardziej potocznie Very Old Sherry. Jest certyfikatem nadawanym przez Consejo Regulador dla win dojrzewających średnio przynajmniej 20 lat. W celu uzyskania certyfikatu V.O.S. rocznie można zabutelkować 1/20 zawartości criaderas y solera.
  • V.O.R.S. – Vinum Optimum Rare Signatum, lub potocznie Very Old Rare Sherry. Jest certyfikatem nadawanym przez Consejo Regulador dla win dojrzewających średnio przynajmniej 30 lat.  W celu uzyskania certyfikatu V.O.R.S. rocznie można zabutelkować 1/30 zawartości Criaderas y Colera.
  • sherry rocznikowe – oprócz dynamicznego systemu Criaderas y Colera Consejo Regulador zezwala, na leżakowanie statyczne, czyli vintage, a po hiszpańsku añada. Sherry rocznikowe, są specjalnymi, wyselekcjonowanymi rocznikami, nie są mieszane z niczym innym. Są bardzo rzadkie i drogie.

 

Jak pić sherry?

Zanim odpowiemy sobie na pytanie „jak?”, trzeba odpowiedzieć na pytanie „w czym?”.

Tradycyjnie do picia sherry używa się kieliszków Copita, mniejszych od kieliszków do wina, o charakterystycznym tulipanowym kształcie. Fani whisky znają ten kształt bardzo dobrze. Copity przybyły przecież do Szkocji wraz z beczkami po sherry i przemysł whisky przyswoił sobie je równie chętnie.

Poza tym sherry pije się jak każde inne wino, ale uważajcie, bo sherry potrafi być nawet dwukrotnie mocniejsze 🙂 Jednak zasady, takie jak temperatura podania i dobieranie jedzenia, będą zbliżone:

  • Fino/Manzanilla – najlepiej orzeźwia bardzo schłodzone (6-8°C) i w zasadzie lepiej niż samo smakuje w towarzystwie oliwek, migdałów, serów, owoców morza, sezonowanych wędlin, czyli wszystkich możliwych tapas.
  • Amontillado/Palo Cortado – najlepiej lekko schłodzone (12-14°C), pasuje do orzechów, ryb, białych mięs, jak i samo. Takie wino przejściowe między Fino a Oloroso, można z czymś, można samo.
  • Oloroso – najlepiej lekko schłodzone (12-14°C), ale niekoniecznie. Pasuje do dojrzewających serów, ciemnych mięs, ale w sumie po co, jak samo jest dobre 😉
  • Cream/Medium – najlepiej schłodzone (10-12°C), ale niekoniecznie. Z deserami, orzechami, owocami wchodzi niemal samo. Świetne jest także na lodzie z plasterkiem pomarańczy, jak i w koktajlach.
  • Moscatel – najlepiej lekko schłodzone (12-14°C), ale niekoniecznie. Pasuje do ciast, cytrusów, owoców itd. oczywiście samo, jako aperitif i w koktajlach także.
  • Pedro Ximenez – najlepiej lekko schłodzone (12-14°C), ale niekoniecznie. Pasuje do ciężkich deserów, lodów, czekolady, chociaż w sumie to samo w sobie jest deserem.

 

Źródła:

  • Consejo Regulador de Jerez – www.sherry.wine/es – dost. 10.11.2017
  • Carlos Marrodán Casas  „Brandy de Jerez”

 

 

Radosław Janowski

14 thoughts on “Sherry – Co to jest sherry? Rodzaje sherry? Jak pić sherry?

  1. Hej!

    Na wstępie chciałem napisać, że wyszedł świetny artykuł o sherry, który w dość wyczerpujący sposób wyjaśnia temat.

    Ze swojej strony chciałem zwrócić uwagę na jedną rzeczy – ogromnie szkoda, tak słabej dostępności sherry na polskim rynku. Owszem można zamówić sobie coś z zagranicy. Na rodzimym rynku jednak ze świecą szukać stylów takich jak: ammontillado, palo cortado czy fino.

    Fino to według mnie genialne wino. Warto wspomnieć, że jest to jedno z najbardziej wytrawnych win w ogóle.

  2. U Kondrata są ze 4, w festusie widziałem ostatnio ze dwadzieścia, w tym fino czy amontillado. Ba, amontillado nawet w tesco ostatnio dostałem, i to w promocji 🙂 moim zdaniem chyba się zapowiada nieśmiały renesansik. Ja w każdym razie jestem już fanem sherry.

    1. Festus i Mielżyński mają bardzo dobry wybór tych lepszych sherry.
      Tesco ma swoją własną markę sherry, ale nie jest tajemnicą, że Tesco się zwija. Marks&Spencer też miał niezłe sherry, ale już się zwinął.
      Pojedyncze sherry można znaleźć w Piotrze i Pawle, Leclercu, Auchan.
      Nie jest źle, ale dobrze też jeszcze nie

          1. W sumie racja…

            BTW bardzo dobry art na temat, świetnie wyjaśnione 🙂

  3. Ogólnie artykuł spoko ale albo mi to umknęło albo takiej wzmianki nie było która myślę iż jest dość istotna – czym jest wzmacniane to wino? tzn jakiego alkoholu się dolewa aby to wino wzmocnić? Czy jest to spiryt (jeśli tak to z czego) czy też jest to np wzmacniane destylatem właśnie z wina itp… Niby z jednej strony banał ale z drugiej jak wiadomo każdy rodzaj alkoholu wysokoprocentowego ma jakiś wpływ na efekt końcowy.

    1. Może faktycznie nie jest to dostatecznie dopowiedziane, ale sherry jest wzmacniane destylatem w wina bazowego robionym w La Manchy.
      W przygotowaniu jest jeszcze jeden artykuł o procesie produkcji sherry, w którym jest już w bardzo dużych detalach o uprawie, graftingu, zbiorach,fermentacji, wzmacnianiu, leżakowaniu itd

  4. U Kondrata nie kupuję, bo nie popieram marnych polityków. Aktorem przestał być, a politykiem nigdy nie będzie. Próbuje zostać kiepskim celebrytą i jest w tym żałosny.

  5. W sklepach Domu Wina jest duża oferta od Gonzalesa Byassa (Tio Pepe). Na pierwszy rzut oka drogo, ale wystarczy założyć kartę klienta i od ręki dostaje się dużą zniżkę. W Warszawie Koszykowa 54, Łopuszańska 22, i na Ursynowie Komisji Edu.Nar.24

    1. To się będzie opłacało jeżeli ta zniżka będzie przynajmniej -50%.
      W skrajnych przypadkach cena w domu wina sporo przekracza trzykrotność ceny z hiszpańskiego sklepu z którego można sobie spokojnie do Polski zamówić.
      Wybór też nie jakiś oszałamiający i poza una, dos, tres palmas szału nie ma.

      Wygląda mi to na słabą kryptoreklamę z twojej strony.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.